راهنمای کامل نگهداری از گیاهان آپارتمانی و انواع آن
نگهداری از گیاهان آپارتمانی تنها به زیبایی خانه محدود نمی‌شود، بلکه یک فرآیند مراقبتی و علمی است که نیازمند توجه به عوامل مختلفی از جمله آبیاری، نور، دما، رطوبت، خاک، کوددهی و تهویه هواست. بسیاری از افراد تصور می‌کنند قرار دادن گیاه در کنار پنجره یا روی میز کافی است، اما برای حفظ شادابی و سلامت طولانی‌مدت گیاهان، نیاز به دانش و توجه بیشتری داریم. در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع و اصولی نگهداری گیاهان آپارتمانی بپردازیم تا بتوانید محیطی سالم و گیاهی شاداب و ایده‌آل داشته باشید.
6 اصول نگهداری گیاهان آپارتمانی
آبیاری اصولی
یکی از مهمترین عوامل در نگهداری گیاهان آپارتمانی، آبیاری صحیح و منظم است، اینکه چه زمانی آبیاری کنیم، چقدر ابیاری کنیم، کیفیت آب و نحوه آبیاری اصولی گیاهان آپارتمانی را باید کاملا بدانیم. برخلاف تصور عمومی، آبیاری زیاد به‌مراتب خطرناک‌تر از آبیاری کم است، زیرا اغلب موجب پوسیدگی ریشه و مرگ گیاه میشود.
چه زمانی گیاهان آپارتمانی را آبیاری کنیم؟
برای بیشتر گیاهان، زمانی مناسب آبیاری است که خاک گلدان تا عمق دو بند انگشت خشک شده باشد. استفاده از انگشت برای بررسی خشکی خاک ساده‌ترین و دقیق‌ترین روش خانگی است.
نحوه‌ی آبیاری گیاهان آپارتمانی
نحوه‌ی آب دادن نیز در سلامت گیاه مؤثر است. به‌عنوان مثال، سانسوریا نباید از مرکز آبیاری شود، زیرا جمع شدن آب در غلاف‌ها باعث پوسیدگی میشود. باید از اطراف گیاه آب داده شود تا به‌طور یکنواخت جذب شود.
دمای و کیفیت آب چگونه باشد؟
آب باید ولرم باشد؛ استفاده از آب سرد ممکن است به ریشه شوک وارد کند و آب گرم به بافت‌های گیاه آسیب بزند. همچنین، اگر از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنید و آب حاوی کلر است، بهتر است آن را ۲۴ ساعت در ظرفی باز قرار دهید تا کلر آن تبخیر شود.
تنظیم دمای محیط بر اساس به نوع گیاه
اغلب گیاهان آپارتمانی در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد رشد بهینه‌ای دارند. کاهش دما به زیر ۱۵ درجه یا افزایش آن به بالای ۳۰ درجه میتواند موجب ایجاد استرس در گیاه شده و روند رشد آن را مختل کند.
در فصول سرد، دقت کنید که گلدان‌ها نزدیک شوفاژ یا پشت پنجره‌های سرد قرار نگیرند. همچنین در تابستان از قرار دادن گلدان‌ها زیر تابش مستقیم خورشید در ساعات اوج گرما خودداری کنید.
تامین نیاز رطوبتی گیاهان
میزان رطوبتی که در هوای آپارتمان شما وجود دارد، تحت عنوان رطوبت نسبی شناخته میشود. به عنوان مثال در مناطق شمالی کشور، رطوبت بالا است و گیاهانی با برگهای بزرگ مانند فیلودندرون، کاج مطبق یا فیکوس که به رطوبت بالاتری نیاز دارند رشد بهتری دارند زیرا سطح تعرق آنها بیشتر است. ولی در مناطق خشک تر به دلیل خشکی هوا، باید به سراغ گیاهانی بروید که میتوانند در چنین شرایطی مقاومت کنند. گیاهی همانند گل دراسنا به آبپاشی هفتگی یا تشکیل جزیره نیازی ندارد و رطوبت هوا برای آن کفایت می‌کند.
افزایش رطوبت محیط
در مناطق خشک که رطوبت کمتری دارند می‌توانید با اسپری کردن آب روی برگ‌ها (مه‌پاشی) یا استفاده از دستگاه بخور سرد، رطوبت لازم را فراهم کنید. قرار دادن یک سینی آب همراه با سنگ‌ریزه در کنار گیاه نیز میتواند تبخیر طبیعی ایجاد کرده و محیط اطراف گیاه را مرطوب نگه دارد.
نکته مهم: اسپری آب را در ساعات صبح یا شب انجام دهید تا نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگ‌ها نشود.
نور مناسب؛ نه زیاد، نه کم
نور یکی از عوامل حیاتی در فتوسنتز و رشد گیاهان است، اما میزان و نوع نور موردنیاز بسته به نوع گیاه متفاوت است، پس حتما گیاهان را در مکانی بگذارید که نور کافی به آنجا برسد. البته همه ی گیاهان به نور یکسان خورشید احتیاج ندارند و برخی به نور کمتر نیاز دارند ، قرار دادن بعضی گیاهان در برابر نور مستقیم خورشید باعث رنگ پریدگی، زردی و یا خشکی گیاه می شود.
- کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها: نیازمند نور مستقیم و شدید هستند. بهترین مکان برای آنها، پشت پنجره جنوبی است.
- گیاهان سایه‌دوست مثل بنجامین یا آگلونما: باید در محیطی با نور فیلترشده یا نیم‌سایه قرار گیرند، معمولاً فاصله ۳ تا ۴ متری از پنجره مناسب است.
اگر برگهای گیاه شما زرد شده، ریزش دارد یا لکه‌دار شده است، ممکن است به‌دلیل دریافت نور ناکافی یا بیش از حد باشد.
تهویه و گردش هوا
گیاهان نیز مانند انسان‌ها به هوای تازه نیاز دارند. در فضای بسته و بدون تهویه، رشد گیاه کاهش می‌یابد و احتمال رشد قارچ و آفات بیشتر میشود.
چند بار در هفته پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه وارد شود. اما مراقب باشید گیاهان را مستقیماً در مسیر باد کولر یا پنکه قرار ندهید، زیرا باعث خشکی بیش از حد برگ‌ها و بروز استرس در گیاه میشود.
تأمین مواد مغذی با کوددهی اصولی گیاهان آپارتمانی
گیاهان همانند هز موجود دیگری به مواد مغذی و تغذیه سالم نیاز دارد و می‌توان این نیاز غذایی را با کود گیاهان آپارتمانی تامین کرد. به خصوص اگر گیاه نهال است بخاطر سرعت و قدرت بیشتری در رشد باید کوددهی را در بازه زمانی کوتاه‌تری انجام دهید. بهترین زمان کوددهی، در فصل بهار و تابستان است چون در این زمان رشد فعال گیاه آغاز میشود. خاک گلدان پس از مدتی مواد مغذی خود را از دست می‌دهد. برای رشد مناسب، باید از کودهای مناسب استفاده شود:
کود عمومی
بیشتر گیاهان آپارتمانی با کود کامل ۲۰-۲۰-۲۰ تغذیه خوبی دارند. این کود ترکیبی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و به رشد برگ، ریشه و گل کمک می‌کند. استفاده از این کود هر دو هفته یکبار، از اوایل بهار تا اواخر تابستان توصیه میشود.
کود مخصوص برای گیاهان خاص
گیاهانی مانند بامبو، ارکیده، سانسوریا یا بنفشه آفریقایی به کودهای تخصصی نیاز دارند. استفاده از کود اشتباه ممکن است نه‌تنها سودی نداشته باشد، بلکه به گیاه آسیب نیز برساند.
۷ گیاه آپارتمانی معروف و روش نگهداری آنها
برای انتخاب گیاه آپارتمانی مناسب، شناخت ویژگی‌های گیاه و میزان نیاز آن به نور، آب و رطوبت اهمیت زیادی دارد. در ادامه با ۷ مورد از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی و روش‌های صحیح نگهداری آنها آشنا می‌شویم:
سانسوریا (شمشیری)
گیاه آپارتمانی سانسوریا یکی از گیاهان مقاوم آپارتمانی محسوب میشود که نیاز نگهداری نسبتاً کمی دارد.
- نور: متوسط و غیر مستقیم و از نور مستقیم آفتاب در تابستان باید محافظت شود.
- خاک: خاک مناسب این گیاه باید بافت سبکی داشته باشد و مخلوطی از خاک برگ و مقداری شن و مواد آلی و زهکشی شده باشد.
- آبیاری: به آ بزیادی نیاز ندارد و فقط باید در نظر بگیرید خاک باید کاملاً خشک شود، سپس آبیاری صورت گیرد.
- ویژگی خاص: مقاوم، تصفیه‌کننده هوا و مناسب برای افراد پرمشغله.
بنجامین
یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی که حضورش در خانه، زیبایی را چندین برابر می‌کند که علاوه بر زیبایی باعث تصفیه هوا و اکسیژن سازی هم میشود. نگهداری بنجامین به دقت نسبتا زیادی نیاز دارد.
- نور: به نور فیلترشده و محیط نیم‌سایه علاقه دارد؛ نور مستقیم ممکن است باعث ریزش و سوختگی برگ‌ها شود.
- خاک: بهترین خاک برای بنجامین، مخلوطی سبک و با زهکشی بالا است.
- کوددهی: بنجامین در فصل بهار و تابستان در فواصل منظم (مانند هر دو هفته یکبار) نیاز به کوددهی دارد.
- دما: در دمای ۱۵ الی ۲۵ درجه بهترین عملکرد را دارد.
- آبیاری: از آب جوشیده و بدون املاح استفاده کنید، استفاده از آب ولرم برای گیاه مطلوب تر است زیرا آب سرد برای گیاه مضر می‌باشد. اجازه دهید سطح خاک در فاصله بین دو آبیاری تا حدی خشک شود.
- ویژگی خاص: به تغییر مکان حساس است؛ بهتر است جای آن را ثابت نگه دارید.
پتوس (پوتوس)
یکی دیگر از گیاهان محبوب آپارتمانی پتوس می‌باشد که نگهداری آسانی دارد و در اکثر شرایط های مختلف میتواند به بقای خود ادامه دهد. این گیاه انواع مختلفی مثل پوتوس ابلق، پوتوس طلایی دارد.
- نور: نور متوسط تا کم و فیلتر شده را نیار دارد حتی در نور مهتابی هم رشد می‌کند.
- آبیاری: نیاز به آب کمی دارد زیرازیاده روی در آبیاری آن باعث پوسیدگی ریشه میشود. اجازه دهید خاک بین دو آبیاری خشک شود. هفته‌ای یکبار کافی است.
- ویژگی خاص: رشد سریع، نگهداری آسان و مناسب برای تازه‌کارها.
فیلودندرون
گل فیلودندرون، گیاهی با جثه بزرگ می‌باشد که علاقه زیادی به نور خورشید دارد و اگر بتوان در نگهداری از آن شرایط ایده آل را رقم زد رشد بسیار عالی خواهد داشت و ویژگی اصلی این گیاه نگهداری آسان است و انواع رونده و غیر رونده ذارد.
- نور: محیط پرنور ولی غیرمستقیم را ترجیح می‌دهد زیرا باعث زرد شدن برگ هاش میشود.
- خاک: بهترین خاک برای آن از هر لحاظ غنی باشد و درصد وجود مواد آلی در خاک بالا باشد و قدرت زهکشی عالی داشته باشد.
- آبیاری: به رطوبت خاک علاقه‌مند است و همیشه باید مرطوب باشد، اما نباید خیس بماند و غرقاب بشود.
- ویژگی خاص: برگهای بزرگ آن به زیباسازی فضا کمک زیادی می‌کند.
کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها
کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها به دلیل مقاومت به کم آبی و تحمل دمای بالا به گیاهان آپارتمانی محبوب تبدیل شده اند. مهمترین شباهت کاکتوس و ساکولنت این است که این دو گیاه در برابر کم آبی مقاومت بسیاری دارند.
- نور: نور مستقیم خورشید، ترجیحاً نزدیک پنجره، اما باید حواستان به آفتاب سوختگی بیش از حد باشد.
- خاک: خاک این گیاهان باید سبک شنی و با زهکشی عالی باشد.
- کوددهی: این گیاهان به کوددهی زیادی نیاز ندارند، اما اگر ساکولنت‌های گلدار دارید باید در فصل رشد کوددهی کنید.
- آبیاری: بسته به نوع کاکتوس، معمولاً هر دو تا سه هفته یکبار؛ خاک باید کاملاً خشک شود.
- ویژگی خاص: نیاز کم به مراقبت، عالی برای مکان‌های روشن و خشک.
زامیفولیا
زامیفولیا یکی دیگر از گیاهان مقاوم و با نگهداری آسان است که به آن نخل اروید، گیاه جاودانگی و گیاه همیشگی نیز می‌گویند.
- نور: از نور کم تا متوسط به‌خوبی دوام می‌آورد؛ در نور زیاد هم مشکلی ندارد اما نور مستقیم باعث سوختگی آن میشود.
- خاک: خاک مناسب برای زامیفولیا باید زهکشی خوبی داشته باشد. خاک گیاه کاکتوس برای آن منناسب است زیرا به آبیاری حساس و سریع آسیب می‌بیند.
- آبیاری: به آبیاری زیادی نیاز ندارد و اجازه ندهید خاک آن به مدت طولانی خیس بماند.
- ویژگی خاص: بسیار مقاوم، سم‌زدا و مناسب برای ادارات و خانه‌های کم‌نور.
اسپاتی فیلوم (گل صلح)
گل اسپاتی فیلوم برگهای سبز و نوک تیزی دارد که سبب تصفیه آلودگی هوا را در خانه شما را دارند و سموم موجود را از بین میبرد.
- نور: نور غیرمستقیم و فیلترشده، این گیاهان میتوانند هر کمبودی را تحمل کنند به جز نور مستقیم که غیرقابل تحمل است و گلدهی آنها به نور غیرمستقیمی که ببرای آن ها تامین می‌کتید بستگی دارد.
- خاک: خاکی که زهکشی عالی اشته باشد و ترکیب پیت ماس و خاک برگ و پرلیت بهترین انتخاب برای آن است.
- کوددهی: گل اسپاتی فیلوم به کود دهی سنگینی نیاز ندارد زیرا باعث قهوه ای شدن برگ آن میشود. یکبار در ماه و در زمان گلدهی و رشد گیاه بهترین زمان انجام کوددهی است.
- آبیاری: دوست‌دار رطوبت؛ خاک همیشه باید کمی مرطوب باشد اما نه خیس.
- ویژگی خاص: گلدهی زیبا، تصفیه‌کننده قوی هوا، اما سمی برای حیوانات خانگی.
جمع‌بندی
هر گیاه آپارتمانی شخصیت و نیازهای خاص خود را دارد. موفقیت در نگهداری گیاهان آپارتمانی به شناخت دقیق نوع گیاه، توجه به شرایط محیطی، و اعمال روش‌های صحیح نگهداری بستگی دارد. با رعایت نکات گفته‌شده در این مقاله، می‌توانید گیاهانی سرزنده، زیبا و سالم در خانه‌ی خود پرورش دهید و از فضای سبز کوچک ولی پرانرژی خود لذت ببرید.
